In 2025 treedt de EU AI Act écht in werking. Steeds meer organisaties vragen zich af: val ik onder “high-risk” AI? Want zodra jouw systeem in die categorie valt, gelden er zware regels, audits en mogelijke boetes.

In dit artikel lees je wat een high-risk AI-systeem is, welke voorbeelden er zijn en wat dit concreet betekent voor jouw organisatie.

→ Wil je het hele plaatje? Lees dan ook onze complete gids over de EU AI Act.

Wat betekent “high-risk AI”?

De EU AI Act deelt AI-systemen in vier risiconiveaus in. High-risk is het tweede hoogste niveau, net onder verboden AI. Het gaat om systemen:

• die invloed hebben op levens, rechten of kansen van mensen

• die worden ingezet in kritieke processen (bijvoorbeeld HR, kredietverlening, gezondheidszorg)

High-risk betekent niet dat het systeem per se gevaarlijk is. Het betekent dat de impact zó groot kan zijn, dat strengere regels nodig zijn.

Voorbeelden van high-risk AI-systemen

Hier een overzicht van systemen die de EU expliciet noemt als high-risk:

1. AI in HR-processen

• AI die cv’s screent of kandidaten beoordeelt

• AI die promotie- of ontslagbeslissingen ondersteunt

→ Risico: discriminatie of bias, impact op iemands loopbaan

→ Lees ook: AI Act en HR: wat moet je als HR-professional weten?

2. AI in kredietbeoordeling

• Scoringssystemen voor hypotheken of leningen

• Automatische risico-inschattingen

→ Risico: ongerechtvaardigde uitsluiting van bepaalde groepen

3. AI in gezondheidszorg

• Diagnosetools

• Beslissingsondersteuning bij behandelingen

→ Risico: verkeerde diagnose met grote gevolgen

4. Toegang tot essentiële diensten

• AI die beslist over toelating tot scholen

• AI die subsidies of overheidssteun beoordeelt

→ Risico: onterechte uitsluiting

5. Kritieke infrastructuur

• AI in energievoorziening, transport of communicatie

• Veiligheidssystemen in industriële omgevingen

→ Risico: storingen of gevaarlijke situaties

Waarom zijn deze systemen high-risk?

De kernvraag van de EU AI Act is:

Kan deze AI een grote invloed hebben op iemands rechten, gezondheid, veiligheid of toegang tot essentiële zaken?

Zo ja → dan is het high-risk.

Bijvoorbeeld:

• een chatbot op je website = meestal low-risk

• maar een AI die mensen afwijst voor een hypotheek = high-risk

Wat moet je regelen als je high-risk AI gebruikt?

Zodra jouw systeem onder high-risk valt, gelden er zware verplichtingen:

✅ Risk assessments uitvoeren

• Wat zijn de risico’s?

• Hoe voorkom je fouten of bias?

✅ Uitgebreide documentatie bijhouden

• Technische details

• Trainingsdata

• Beslislogica

✅ Menselijke controle inbouwen

• AI mag niet volledig autonoom belangrijke besluiten nemen

✅ Transparantie naar gebruikers

• Gebruikers moeten weten dat ze met AI te maken hebben

→ Lees meer: Documentatie-eisen onder de EU AI Act uitgelegd

Boetes bij overtreding

De boetes onder de AI Act zijn stevig:

• Tot €35 miljoen of 7% van je wereldwijde omzet.

Voor kleinere bedrijven zijn de bedragen lager, maar nog steeds significant.

Wat kun je nu al doen?

Ben je niet zeker of je onder high-risk valt? Doe dan alvast dit:

1. Breng in kaart waar je AI gebruikt.

2. Check of het impact heeft op:

   • rechten van mensen

   • toegang tot belangrijke diensten

3. jouw mensen moeten AI-geletterd worden om risico’s te herkennen

Plan trainingen in:

→ Bekijk onze AI-geletterdheid training voor teams of Masterclass voor leidinggevenden.

Conclusie

High-risk AI is geen tech-term uit een ver toekomst. Het raakt organisaties nú. Wacht je met voorbereiden, dan loop je risico op boetes, maar ook op reputatieschade of slechte besluitvorming.

Wil je weten hoe jouw organisatie ervoor staat? Lees dan ook onze complete gids over de EU AI Act.