Heb je het wel eens meegemaakt? Je begint een gesprek met ChatGPT over een duidelijk onderwerp, bijvoorbeeld hoe je een communicatiestrategie opzet voor je bedrijf, en vijf vragen later heeft de AI het ineens over iets compleet anders, zoals het ontstaan van vulkanen of de geschiedenis van jazzmuziek. Het lijkt wel alsof de AI je niet meer begrijpt, terwijl je toch netjes bent begonnen. Dit fenomeen noemen we AI drift, en het is iets waar steeds meer mensen tegenaan lopen, vooral als ze AI willen inzetten voor werk of studie.

Veel gebruikers denken dat AI-modellen zoals ChatGPT automatisch alles onthouden wat je in een gesprek zegt, net zoals mensen dat doen. Maar dat klopt niet helemaal. Om goed te begrijpen wat AI drift is, moeten we eerst even kijken hoe zulke modellen technisch werken.

Wat is drift precies?

AI drift betekent dat een AI-model tijdens een gesprek de context kwijtraakt en daardoor antwoorden begint te geven die weinig of niets meer met je oorspronkelijke onderwerp te maken hebben. Het gesprek “drijft” langzaam weg van waar je het over wilde hebben. In de praktijk merk je dat bijvoorbeeld aan antwoorden die totaal uit de lucht komen vallen of opeens over een ander thema gaan.

Drift kan subtiel zijn, waarbij de antwoorden net een beetje naast de vraag zitten, of heel duidelijk, waarbij de AI compleet op een ander spoor zit.

Waarom gebeurt drift?

Er zijn verschillende redenen waarom AI drift ontstaat. Hier een aantal belangrijke oorzaken:

1. Beperkt geheugen

Taalmodellen zoals ChatGPT hebben geen echt geheugen zoals mensen. Ze baseren hun antwoorden steeds op een “venster” van tekst uit het lopende gesprek. Dit venster bevat maar een beperkt aantal tekens of tokens. Als je gesprek langer wordt, vallen oudere stukken tekst buiten dat venster. Daardoor kan de AI niet meer teruggrijpen op wat je eerder hebt gezegd, waardoor hij soms de draad kwijt raakt.

2. Onvolledige context

Als je korte of vage vragen stelt, kan de AI moeite hebben om goed aan te haken. Zeker in lange gesprekken kan het model niet altijd uit zichzelf bedenken waar jullie het ook alweer over hadden. Hoe minder duidelijk jij bent, hoe groter de kans dat de AI iets zelf verzint of van onderwerp verandert.

3. Ambigue prompts

AI is erg gevoelig voor onduidelijke formuleringen. Een vraag als “Vertel eens iets over marketing” is veel te breed en kan op allerlei manieren worden ingevuld. Dat vergroot de kans dat het gesprek langzaam afdrijft richting een onverwacht onderwerp.

4. Complexe gesprekken

Gesprekken waarin je veel onderwerpen door elkaar bespreekt, of waarin je steeds van het ene naar het andere onderwerp springt, zijn lastig voor een taalmodel. Hoe meer wisselingen, hoe groter de kans dat de AI iets door elkaar haalt of context mist.

Hoe kun je drift voorkomen?

Gelukkig kun je zelf veel doen om AI drift te beperken. Hier een reeks praktische tips die je direct kunt toepassen in je eigen gesprekken met ChatGPT of andere taalmodellen.

1. Houd je gesprek kort en gefocust

Probeer per gesprek of chatblok steeds maar één onderwerp te behandelen. Rond een thema af voordat je aan een nieuw onderwerp begint. Korte gesprekken zijn veel makkelijker voor de AI om te verwerken, omdat er minder kans is dat context wegvalt.

2. Herhaal regelmatig de context

Begin een nieuwe vraag in een lopend gesprek vaak met een korte samenvatting van wat jullie eerder hebben besproken. Bijvoorbeeld:

“We hadden het net over communicatiestrategieën voor de zorgsector. Kun je daar meer concrete voorbeelden van geven?”

Door deze herhaling help je de AI om te begrijpen waar het gesprek over ging, zelfs als eerdere stukken tekst buiten het geheugen zijn gevallen.

3. Stel specifieke vragen

Hoe concreter en specifieker je vraag, hoe kleiner de kans dat de AI afdwaalt. Vermijd algemene vragen als “Vertel eens iets over marketing” en stel liever iets als:

“Welke marketingkanalen zijn het meest effectief voor B2B-bedrijven in de bouwsector?”

Dit geeft de AI houvast en verkleint de kans op drift.

4. Splits grote opdrachten op

Als je een complexe taak hebt, zoals een strategisch plan uitwerken, doe dit dan stap voor stap. Vraag bijvoorbeeld eerst om ideeën, daarna om structuur, en vervolgens pas om uitwerking. Zo houd je de AI gefocust en voorkom je dat hij teveel informatie tegelijk moet verwerken.

5. Gebruik vaste instructies

Werk je met geavanceerdere versies van ChatGPT, zoals Pro, dan kun je vaak zogenaamde system-instructies of custom instructions instellen. Hierin kun je informatie kwijt over wie je bent, wat je doel is, en welke schrijfstijl je wilt. Dit helpt om de AI op één lijn te houden in langere gesprekken.

6. Controleer regelmatig

Blijf alert tijdens je gesprek. Merk je dat de AI iets zegt wat niet klopt of niet past bij je vraag, grijp dan meteen in. Corrigeer het gesprek of geef opnieuw duidelijke context. Hoe langer je afwacht, hoe verder het gesprek kan wegdrijven.

7. Maak gebruik van sessies

Als je merkt dat een gesprek te rommelig wordt, kan het verstandig zijn om gewoon opnieuw te beginnen. Soms is een frisse start efficiënter dan proberen een gesprek dat volledig is afgedwaald weer op de rails te krijgen.

AI drift hoort bij werken met taalmodellen, maar het betekent niet dat je ermee hoeft te leren leven. Door bewust te sturen op korte gesprekken, duidelijke context en gestructureerde prompts kun je de kans op drift flink beperken. Zo haal je meer uit je AI-tools en voorkom je frustratie of verkeerde informatie. Samen zorgen we voor AI-geletterdheid.